Pianosonate nr. 23 in f mineur 'Appassionata', op. 57
Beethovens Pianosonate nr. 23 in F mineur, op. 57, in de volksmond bekend als de Appassionata, wordt beschouwd als een van de grote pianosonates uit zijn middenperiode. Het werd gecomponeerd tussen 1803 en 1806, gepubliceerd in 1807 en opgedragen aan graaf Franz von Brunswick. De bijnaam werd in 1838 bedacht door de uitgever van het vierhandenarrangement. De Appassionata werd door Beethoven beschouwd als zijn beste pianosonate tot aan de Hammerklavier, en omschreef het als een ''briljant uitgevoerde vertoon van emotie en muziek". Een gemiddelde uitvoering van alle drie de delen van de Appassionata-sonate duurt ongeveer 23 minuten.
